Это настоящее проявление любви к Родине и уважения памяти предков. Сложно словами передать то чувство благодарности и гордости что охватило меня. СПАСИБО!!!
Спасибо Андранику Погосян за публикацию материала.
Ֆեյսբուքում Վիկտոր Հովհաննիսյանը նույնպես ընթերցել, գնահատել ու հետևյալ հարցումներ էր արել իմ գրած այս հոդվածի տակ.
«Victor Hovhannisyan Շնորհակալություն Անդրանիկ Պողոսյանին այսքան ծավալուն դիտարկման համար
Ունեմ հետևյալ հարցադրումը
1, Մեր Նորշենցիները պիտի հարգեյին հին գյուղի եկեղեցին և չանվանափոխեին։
2, Մեր մեծերը մինչև հիմա չգիտեն ինչ է Թորթումը և իրենց չեն համարել Թորթումցի Նորշենցիներ, ասել են Էրզրումիցի նորշենցի։
3, Վերջին կասկածը 2400մ բարձրության վրա ապրող Նորշենցին իր նոր գյուղը ինչի չի հիմնել սարի վրա»
Այստեղ արձագանքում եմ Վիկտոր Հովհաննիսյանի հարցադրումներին։
!.. Այս հարցը իմ համար նույնպես մութ է։ Մինաս Գրիգորյանը Ֆեյսբուքում այդ հարցմանը հանգամանորեն պատասխանել է (նրա պատասխանի սկզբնական նախադասությունը մեջբերում եմ անում. «Նոր Եկեղեցին անվանակոչում են նոր անունով եթե նույն բնակավայրում է հիմնված…») և այն ընդունելի է, բայց ճիշտ կլիներ լսել նաև պատմաբանների ու կաթոլիկական եկեղեցիներով զբաղվող մասնագետների կարծիքները։
2. Հավանաբար այն ժամանակ հեռուներում ավելի հանրաճանաչ է եղել Էրզրում անվանումը։ Ըստ հանրագիտարանի տվյալների Թորթումը ունեցել է նաև այլ կիրառումներ Թորդոմ, Թորդում, Թորթոմ, Իշխանիսիտի ձոր, Տորտում։ Սամվել Կարապետյանի վերոհիշյալ գրքից վերևում մեջբերում եմ արել, այնտեղ նշվում է մեկ այլ անուն և այդ մեջբերումը նորից կրկնում եմ. «Պատմական Խաշուտ կամ Խաշուտավանք (Խոշուտավանք) գյուղը գտնվում է Տայքի Ոքաղե ՝ հետագայում Թորթում գավառում…» Այսինքն, Թորթումի ու գավառի անունը ժամանակի ընթացքում փոփոխվել է։
3. Մեր նախնիների կողմից Ծղալթբիլայի գյուղի ընտրության հարցը մեր հայրենակից Վ. Դարբինյանի «Նորշեն Ծղալթբիլա» գրքի 56 էջում մանրամասը նկարագրված է։ Ինչ մնում է Էրզրումի Նորշենի սարում գտնվելուն, իսկ նոր հիմնադրված Ծղալթբիլա գյուղը ՝ ցածրադիր վայրում, ապա զանազան բացատրություններ կարելի է ենթադրել։
Օրինակ, Թորթումի գյուղերի գերակշռող մասը, այդ թվում նաև Ռաբատն ու Չիֆթլիկը ավելի ցածրադիր գետերի կողքերին են գտնվում և հարուստ են մրգատու այգիներով ու ծառերով (ընդհանրապես, Թորթումը համարվել է Էրզրումի վիլայեթի «մրգի շտեմարանը») և նմանություն կա մեր ներկա Ծղալթբիլայի ու մյուս գյուղերի տեղադրության հետ, իսկ մեր պապերի նոր գյուղի սկզբնական ՝ «Հին յայլեն» Թորթումի Նորշենի ու Խաշուտի հետ գրեթե նույն բարձրության վրա է հիմնվել։ Փաստորեն նոր տեղում այդ տեղափոխված գյուղերի սովոր պայմանները առկա են եղել։
Եթե մերոնք Գյումրիով գային, միգուցե Ախալքալակում կամ մեկ այլ բարձր տեղում հիմնավորվեին…
Վերջում նաև ավելացնեմ, որ Թորթումի այլ անվանվան մասին կարծեմ հանդիպել եմ նաև Պիոն Հակոբյանի «Ախալցխան XII — XIX դարերում» գրքում։ Հիմա այն փնտրեցի ու չկարողացա գտնել, բայց աչքիս ընկավ հետևյալը ՝ «Մի զրույց էլ հիշում են ծղալփիլեցիք (իրենք այսպես են արտասանում նոր գյուղի անունը)։ Նրանց փոքրաթիվ քարավանն էլ (Նորշեն գյուղից 34 ընտանիք) ընթանում էր Արդահանից Արսիանի փեշերով դեպի փոցխով գետի երկայնաձիգ ձոր ու Ախալցխայի գավառ տանող հին ճանապարհով» (էջ 128), որն առնչվում է norshen.ru-ի հոտվածի իմ 1-3 հարցադրումների հետ և սկզբում իմ ուշադրությունից վրիպել էր։
Спасибо. «Чудесная гора» это не перевод Шабанибели. — Самая высшая точка у ПогранЗастав Джакисмани, Черхолет, Чарали. Шабан вроде военачальник турецкий был., Бели — (возможно) даму звали. Шабан и Бели.(возможно это всего лишь легенда)
Спасибо автору. Означает ли «Шабанибел» «Чудесная гора»? Это арабское слово. «Шабан» по-арабски: «пятница»… Но здесь, по всей вероятности, имеется в виду красота горы.
Հեռացավ մեր լավագույն եվ սիրելի ընկերներից մեկը․ Ցավակցում եմ հարազատներին եվ մեր դասընկերներն․ Զգացվեցի հրաշալի նկարիչ Գոգորյան Սարգսին այստեղ տեսնելուց․ Բարեվ, եղբայր․
Спасибо Андранику Погосян за публикацию материала.
«Victor Hovhannisyan Շնորհակալություն Անդրանիկ Պողոսյանին այսքան ծավալուն դիտարկման համար
Ունեմ հետևյալ հարցադրումը
1, Մեր Նորշենցիները պիտի հարգեյին հին գյուղի եկեղեցին և չանվանափոխեին։
2, Մեր մեծերը մինչև հիմա չգիտեն ինչ է Թորթումը և իրենց չեն համարել Թորթումցի Նորշենցիներ, ասել են Էրզրումիցի նորշենցի։
3, Վերջին կասկածը 2400մ բարձրության վրա ապրող Նորշենցին իր նոր գյուղը ինչի չի հիմնել սարի վրա»
Այստեղ արձագանքում եմ Վիկտոր Հովհաննիսյանի հարցադրումներին։
!.. Այս հարցը իմ համար նույնպես մութ է։ Մինաս Գրիգորյանը Ֆեյսբուքում այդ հարցմանը հանգամանորեն պատասխանել է (նրա պատասխանի սկզբնական նախադասությունը մեջբերում եմ անում. «Նոր Եկեղեցին անվանակոչում են նոր անունով եթե նույն բնակավայրում է հիմնված…») և այն ընդունելի է, բայց ճիշտ կլիներ լսել նաև պատմաբանների ու կաթոլիկական եկեղեցիներով զբաղվող մասնագետների կարծիքները։
2. Հավանաբար այն ժամանակ հեռուներում ավելի հանրաճանաչ է եղել Էրզրում անվանումը։ Ըստ հանրագիտարանի տվյալների Թորթումը ունեցել է նաև այլ կիրառումներ Թորդոմ, Թորդում, Թորթոմ, Իշխանիսիտի ձոր, Տորտում։ Սամվել Կարապետյանի վերոհիշյալ գրքից վերևում մեջբերում եմ արել, այնտեղ նշվում է մեկ այլ անուն և այդ մեջբերումը նորից կրկնում եմ. «Պատմական Խաշուտ կամ Խաշուտավանք (Խոշուտավանք) գյուղը գտնվում է Տայքի Ոքաղե ՝ հետագայում Թորթում գավառում…» Այսինքն, Թորթումի ու գավառի անունը ժամանակի ընթացքում փոփոխվել է։
3. Մեր նախնիների կողմից Ծղալթբիլայի գյուղի ընտրության հարցը մեր հայրենակից Վ. Դարբինյանի «Նորշեն Ծղալթբիլա» գրքի 56 էջում մանրամասը նկարագրված է։ Ինչ մնում է Էրզրումի Նորշենի սարում գտնվելուն, իսկ նոր հիմնադրված Ծղալթբիլա գյուղը ՝ ցածրադիր վայրում, ապա զանազան բացատրություններ կարելի է ենթադրել։
Օրինակ, Թորթումի գյուղերի գերակշռող մասը, այդ թվում նաև Ռաբատն ու Չիֆթլիկը ավելի ցածրադիր գետերի կողքերին են գտնվում և հարուստ են մրգատու այգիներով ու ծառերով (ընդհանրապես, Թորթումը համարվել է Էրզրումի վիլայեթի «մրգի շտեմարանը») և նմանություն կա մեր ներկա Ծղալթբիլայի ու մյուս գյուղերի տեղադրության հետ, իսկ մեր պապերի նոր գյուղի սկզբնական ՝ «Հին յայլեն» Թորթումի Նորշենի ու Խաշուտի հետ գրեթե նույն բարձրության վրա է հիմնվել։ Փաստորեն նոր տեղում այդ տեղափոխված գյուղերի սովոր պայմանները առկա են եղել։
Եթե մերոնք Գյումրիով գային, միգուցե Ախալքալակում կամ մեկ այլ բարձր տեղում հիմնավորվեին…
Վերջում նաև ավելացնեմ, որ Թորթումի այլ անվանվան մասին կարծեմ հանդիպել եմ նաև Պիոն Հակոբյանի «Ախալցխան XII — XIX դարերում» գրքում։ Հիմա այն փնտրեցի ու չկարողացա գտնել, բայց աչքիս ընկավ հետևյալը ՝ «Մի զրույց էլ հիշում են ծղալփիլեցիք (իրենք այսպես են արտասանում նոր գյուղի անունը)։ Նրանց փոքրաթիվ քարավանն էլ (Նորշեն գյուղից 34 ընտանիք) ընթանում էր Արդահանից Արսիանի փեշերով դեպի փոցխով գետի երկայնաձիգ ձոր ու Ախալցխայի գավառ տանող հին ճանապարհով» (էջ 128), որն առնչվում է norshen.ru-ի հոտվածի իմ 1-3 հարցադրումների հետ և սկզբում իմ ուշադրությունից վրիպել էր։
Ռաբատ (Ծղալթբիլա) — Kemerkaya
Նորշեն (Ծղալթբիլա) — Karli
Հինձք (Ծղալթբիլա, Նաուխրեբ, Սուխլիս) — Dumlu
Չիֆթլիկ (Ջուլղա) — Çiftlikköy
Խաշուտ (Աբաթխև) — Meydanlar
Վերինգեղ (Մեծ Պամաճ) — Uzunkavak
Արծաթի (Ծինուբան, Նաուխրեբ, Սուխլիս) — Yeşilyayla
Կամպիր (Ծինուբան, Նաուխրեբ, Ախալքալաքի Զակ) — Kırmızıtaş
Ղարագոբակ (Նաուխրեբ) — Karagöbek
Մենք քեզ միշտ սիրել ենք, եղբայր․